Is jagen duurzaam wildbeheer?

Jagen duurzaam wildbeheer? Hij wil alleen met zijn voornaam in dit artikel, Jac dierenarts en jager blijft liever in de luwte als het gaat over de jacht. Is de weerstand zo groot, vraag ik hem? ‘Dierenactivisten hebben een sterke stem en zijn fanatiek als het gaat om het beschermen van hun gedachtegoed en dus de dieren. Zelf ben ik een groot dierenliefhebber, alleen kijk ik er anders tegenaan’, aldus Jac. ‘Hier in Nederland hebben we eigenlijk geen ‘natuur’ meer. Het land is versnipperd, ingepolderd, omheind en dicht bebouwd. Dan kun je naar mijn mening niet anders dan aan wildbeheer doen’.

Wildbeheer

‘Daar zijn we als jagers eigenlijk 90% van de tijd mee bezig. Observeren, meedoen met landelijke tellingen, jachtvelden in orde maken, overleg voeren en vergaderingen bijwonen.  Het schieten van de dieren is een klein onderdeel en gebeurt op basis van een landelijk afschotplan. Voor mij zit de fascinatie in het bezig zijn met de natuur en niet het feitelijk doden van een dier. Als jager moet je goed weten wat je doet en waar je mee bezig bent. Tegenwoordig worden we trouwens ook steeds vaker betrokken bij andere natuurprojecten zoals weidevogeltellingen. Het gaat niet goed met de weidevogels in Nederland’.

Waar komt ons eten vandaan?

Per jaar worden 800 tot 900 mensen opgeleid tot jager. Dat aantal verbaast me. ‘Er zijn steeds meer mensen die willen weten wat ze eten en waar hun eten vandaan komt. Als jager ben je bezig met de jacht, maar ook de slacht en het klaarmaken van je voedsel. Omdat wij in een verstedelijkt land wonen zijn mensen zich steeds minder bewust van waar hun eten vandaan komt. Als je in de supermarkt de goedkoopste eieren koopt moet je je misschien ook afvragen wat de leefomstandigheden van die kippen zijn’.

Dat brengt mij meteen op de vraag waar ons ‘wild’ eigenlijk vandaan komt? ‘Ik kan je meteen uit de droom helpen’, zegt Jac. ‘Het vlees wat je koopt in de supermarkt of groothandel is meestal geen echt ‘wild’. Het hertenvlees komt van farms uit Nieuw-Zeeland, Pekingeend van eenden bedrijven hier in Nederland, en haas komt bijna allemaal uit Argentinië en Polen. Wil je een echt stukje wild dan moet je naar een poelier, en daarvan zijn er steeds minder. Het wild wat wij schieten wordt aan poeliers en restaurants aangeboden, of via de website Wild op de kaart. Daar kunnen consumenten in verbinding komen met aanbieders’. Ik had er nog nooit van gehoord en inderdaad staan er op de website ruim 700 aanbieders van wild. Dat zijn restaurants, poeliers en jagers. Er gaat een wereld voor me open en ik realiseer me tegelijkertijd hoe weinig ik ervan weet.

Omstreden ganzenjacht

Hoe zit het dan met de ganzenjacht? Al googelend kwam ik een bericht tegen waarin een jager zegt dat hij wel 100 ganzen per dag schiet. ‘Overal komen misstanden voor maar ik herken me hier helemaal niet in’ zegt Jac. De ganzenjacht is ingewikkeld en omgeven door een gedrocht aan regels. De over populatie is ook hier een gevolg van keuzes uit het verleden. Ganzen zijn lang beschermd geweest, en de meeste soorten zijn dat nog. Maar de goede omstandigheden in Nederland met veel gras en jong tarwe in het voorjaar trekt enorm veel ganzen aan. En die vreten de weilanden kaal. Ganzen zijn slim, ze foerageren op de weilanden maar trekken zich terug in natuur- en stedelijke gebieden waar niet gejaagd mag worden. Als je bedenkt dat 10 ganzen evenveel eten als 1 koe, en om de drie minuten poepen, omdat ze het gras niet goed kunnen verteren, dan kun je je voorstellen hoe vervuilend dat is in een weiland. Wil een boer dan schadevergoeding aanvragen moet hij aan kunnen tonen dat hij twee maal per week een jager ‘aan het werk zet’ om de ganzen te verjagen of te schieten. De regels zijn zo stringent dat veel jagers in de papieren rompslomp die zij zelf ook in moeten vullen geen zin meer hebben. En daarnaast is ganzenvlees maar moeilijk aan de man te brengen. De meeste ganzen eindigen bij de destructor of worden begraven. Dat stuit veel jagers tegen de borst. Er was ooit een mooi project waarbij ganzen geslacht werden voor de voedselbank. Maar de kosten waren te hoog voor de Provincie en het project is ter ziele gegaan’.

De Oostvaardersplassen ongerepte natuur?

Kan de natuur zichzelf dan niet reguleren? In allerlei artikelen van dieren welzijn organisaties lees ik dat dierenpopulaties vanzelf uitdunnen als er een overschot is. ‘Neem nou de Oostvaardersplassen’ zegt Jac, ‘bedoeld als ongerepte natuur, maar tijdens een strenge winter gaat het fout. Dan willen dierenactivisten bijvoeren. Ik begrijp het maar dat is niet hoe de ‘ongerepte’ natuur werkt. Eigenlijk klopt het uitgangspunt al niet. Dat gebied is te vruchtbaar, dieren krijgen een hele goede conditie, hebben geen natuurlijke vijanden en vermenigvuldigen zich vaak en veel. De populatie is dan tijdens een strenge winter te groot. Je kunt de dieren vervolgens laten verhongeren, wat mij als dierenarts en jager aan het hart gaat, of bijvoeren wat de over populatie alleen maar in stand houdt. Verplaatsen is ook een mogelijkheid maar dat levert meer stress op voor de dieren dan je denkt. Jagen is ook een optie. Daarmee voorkom je dat het opnieuw op die grote schaal uit de hand loopt. Breng het vlees desnoods naar de voedselbank’.

Tja, het klinkt allemaal logisch. Ik realiseer me dat dieren organisaties ongetwijfeld een heel andere kijk op deze materie hebben met waarschijnlijk een verhaal dat net zo logisch klinkt. Het zijn van die maatschappelijke vraagstukken die voor burgers maar moeilijk te doorgronden zijn.

Wie het weet mag het zeggen…

Waar moet de oplossing gezocht worden? De gras- en akkerbouwlanden zijn nodig voor onze voedselproductie. En zelfs al zouden we minder vlees eten en wat van de landbouwgronden teruggeven aan de natuur dan is de vraag of de ganzen alsnog het jonge tarwe, wat nodig is voor ons, niet weten te vinden. Wie de oplossing heeft mag het zeggen….

Aan het eind van het gesprek krijg ik van Jac een reebiefstuk mee. Daar heb een mooi gerecht mee gemaakt van reebiefstuk met een wildjus van port en sinaasappel. Daarnaast kreeg dit verhaal, tijdens het maken van de foto’s buiten, nog een onverwacht staartje….. dat verhaal lees je hier.