Afghanistan ‘de andere kant’

Afghanistan ‘de andere kant’. Ingeladen in een volgepakt vliegtuig, misschien wel je geliefde en familie achterlatend in onzekerheid. Veel Afghanen die inmiddels verspreid zijn over allerlei landen zullen zich behoorlijk ontheemd voelen. We willen tenslotte allemaal bij iets of iemand horen. Afghanistan, het is een ingewikkeld probleem. De kranten staan er vol mee en voor- en tegenstanders van de interventie en evacuaties buitelen over elkaar heen met argumenten. Ik vraag me vooral af hoe het met de mensen gaat. Hier maar ook over de grenzen van Afghanistan. Zullen achterblijvers hun familie nog terugzien?

foto’s: Parwana het boek / Afghaanse recepten (klik voor een vergroting)

Betekenis van de zijderoute

De geschiedenis van Afghanistan lijkt vooral getekend door overheersing en oorlog. Van de Romeinen en Grieken tot de Mongolen, Britten, Russen en Amerikanen. Toch was Afghanistan ooit een smeltkroes van rassen en culturen met eigen talen en gewoonten. De zijderoute liep door het land en er was een bloeiende uitwisseling van kostbare goederen als tin, edelstenen zoals lapis lazuli en paarden.

Over diezelfde zijderoute werd het land culinair gevormd door invloeden vanuit de hele wereld. Vanuit India kwamen de chilipepers, kurkuma, saffraan en komijn. Vanuit Perzië deden koriander, munt en andere groene kruiden hun intrede. Hand gerolde noedels kwamen uit China en rozenwater uit het Midden-Oosten. Eten is er een sociale gebeurtenis en traditioneel wordt voedsel geserveerd op grote schalen zodat iedereen zich gul kan bedienen. Onverwachte gasten mogen altijd aanschuiven en gastvrijheid staat hoog in het vaandel. Afghanistan is dus meer dan de beelden die ons bereiken via het nieuws op TV en social media.

Een familiegeschiedenis

Het boek Parwana* geeft je een andere kijk op de rijke achtergrond van dit onherbergzame land. Parwana is het restaurant en nu ook kookboek van de familie Ayubi. Immigranten die in Australië zijn neergestreken en daar een nieuw thuisland vonden.

Doorweven in het boek vind je een intrigerende familiegeschiedenis tegen de achtergrond van economische en politieke ontwikkelingen. Je gaat begrijpen hoe het soefisme, de mystieke stroming van de Islam, die mensen juist wil bevrijden van hun ego, ten onderging aan meer radicale vormen van dit geloof. Het is nu moeilijk voor te stellen dat tot de jaren 70 van de vorige eeuw verlichte en progressieve geesten alle ruimte kregen in Afghanistan. En dat zoals Durkhanai Ayubi schrijft ‘vrouwen uit winkelen gingen om de nieuwste spijkerbroeken te vinden in de trendy winkels van Kaboel’. De persoonlijke familieverhalen over hun leven in Afghanistan tot aan de noodgedwongen en gevaarlijke vlucht via Pakistan naar Australië maken dit boek meer dan de moeite waard.

Afghaanse recepten

Het prachtige boek heeft daarnaast een grote verzameling recepten die de rijke eetcultuur weerspiegelt van een land met een nu opnieuw ongewisse toekomst. Zelf zeggen ze ‘Dit boek is een eerbetoon aan de lachsalvo’s, tranen van verlies, trouwe beloften en opofferingen, het verloren potentieel, de vluchtige herinneringen en bovenal de dromen van de inwoners van Afghanistan. Van al diegenen die ons zijn voorgegaan en van al diegenen die nog zullen volgen.

Gerechten vertellen altijd een groter verhaal dan alleen de samenstelling van de ingrediënten. Eten verbindt, verzoent, heelt en troost. Laten we vooral bij elkaar blijven aanschuiven.

Uit het boek Parwana kook ik: Morgh Lawang, in kurkuma-yoghurtsaus gesmoorde kip

Parwana, verhalende familierecepten uit een Afghaanse keuken bestel je oa via Bol.com

*Parwana = vlinder